Choroby powodowane przez grzyby z królestwa Fungi, gromady Ascomycota, rzędu Diaporthales, rodziny Glomerellaceae

Słownik niezrozumiałych pojęć tutaj

Wprowadzenie

Grzyby z rodziny Glomerellaceae tworzą ciemne perytecja w grupach lub pojedynczo. Askospory są hialinowe, jednokomórkowe, wydłużone lub elipsoidalne. Stadia mitomorficzne są reprezentowane przez gatunki z rodzaju Colletotrichum, których jednokomórkowe, hialinowe (bezbarwne) konidia powstają w acerwulusach.

Siedliskiem grzybów z rodziny Glomerellaceae są głównie owoce, nasiona i resztki zainfekowanych organów roślin.

Warunkami sprzyjającymi grzybom rodziny Glomerellaceae są wysoka temperatura (25-30oC) i duża wilgotność (>95%).

Szczególnie szkodliwym patogenem z rodziny Glomerellaceae jest:

Colletotrichum gleosporioides jest sprawcą antraknozy i gnicia owoców setek ekonomicznie znaczących roślin, np. jabłoni, łubinu, orzecha włoskiego i winorośli. Chociaż grzyb ten tworzy oba stadia, mitomorficzne i mejomorficzne (płciowe), największe szkody powoduje stadium bezpłciowe, C. gleosporioides.

Gnicie owoców winorośli ukazuje się, gdy owoce zaczynają dojrzewać i postępuje do końca wegetacji oraz może również rozwijać się w czasie transportu i przechowywania. Na owocach  odmian białych i jasno zabarwionych najpierw pojawiają się małe, czerwonobrązowe plamy, które z czasem powiększają się, pokrywając ponad połowę owocu, i stają się ciemniejsze, z purpurowym środkiem oraz jasno brązowym brzegiem. U odmian z ciemno zabarwionymi owocami, zmiany w zabarwieniu są niezauważalne. Gdy choroba postępuje całe owoce gniją i czasami na zgniliźnie pojawiają się koncentryczne strefy. W tym czasie zgnite owoce zostają mniej lub bardziej pokryte licznymi, małymi wybrzuszeniami utworzonymi przez rozwijające się w nich acerwulusy (łoża), z których, w czasie wilgotnej pogody, po pęknięciu epidermy, wydostają się śluzowate, różowe skupienia zawierające olbrzymie ilości zarodników konidialnych. Później skupienia zarodników stają się ciemniejsze, prawie czerwonobrązowe, a na zgnitych owocach pojawia się wklęśnięcia i owoce stopniowo przekształcają się w mumie, na których nadal powstają acerwulusy z zarodnikami. Mumie albo pozostają wiszące na krzewach, lub opadają na ziemię i z czasem wysychają.

Sprawca antraknozy czasami tworzy zarodniki workowe (askospory) w owocnikach nazywanych perytecjami, które powstają na zimujących owocach i rakach pędów. Jednak to płciowe stadium, G. cingulata, zwykle nie tworzy się i ma niewielkie znaczenie. Natomiast sprawca antraknozy zawsze rozmnaża się przez tworzenie zarodników C. gleosporioides w acerwulusach. Acerwulusy są zbudowane ze zwartej warstwy (splecione strzępki) przypominającej łoże, które tworzy się pod kutykulą. Na górnej powierzchni tego łoża powstają krótkie trzonki rodzące konidia zanurzone w lepkiej substancji. Rozwijający się acerwulus rozrywa kutykulę, a uwolnione konidia są rozprzestrzeniane przez zmywanie lub  rozbryzgiwanie przez krople deszczu, albo przez owady.

Grzyb zwykle przezimowuje w zainfekowanych owocach i pędach w postaci grzybni lub zarodników. Gdy askospory G. cingulata powstają w zmumifikowanych owocach lub zrakowaceniach, mogą one wywoływać pierwotne infekcje na wiosnę. Jednak na ogół pierwotnym źródłem infekcji jest przezimowana grzybnia, z której tworzą się acerwulusy z konidiami. Tworzące się następne generacje acerwulusów są wtórnymi źródłami infekcji, które mogą się pojawiać wielokrotnie w sprzyjających warunkach temperaturowych i wilgotnościowych. Infekcja zachodzi bezpośrednio przez nieuszkodzoną tkankę. Jej skutkiem jest wytworzenie najpierw grzybni, a później acerwulusa z konidiami pod kutykulą.

Ochrona winorośli przed sprawcą antraknozy winorośli obejmuje (1) uprawianie odmian odpornych lub tolerancyjnych, (2) prześwietlanie krzewów w celu zoptymalizowania naświetlenia i uwilgotnienia, (3) usuwanie chwastów, (4) stosowanie fungicydów zawierających kaptan, mankozeb lub tiofanat metylu.

Cel ćwiczenia

Materiał

Owoce i pędy winorośli z objawami antraknozy winorośli. Preparat mikroskopowy z przekrojem poprzecznym acerwulusa sprawcy antraknozy winorośli.

Ćwiczenie

Pytania i zadania